Eenzijdig wijzigingsbeding: de ondernemingsraad (deel I)

Als een rechter moet beoordelen of de werkgever een zwaarwichtig belang heeft bij de gewenste wijziging van de betreffende arbeidsvoorwaarde(n), kan de houding van de ondernemingsraad een belangrijke rol spelen.

Een telecombedrijf wil voor een groep werknemers de arbeidsvoorwaarden aanpassen en de werkgever beroept zich daarbij op een eenzijdig wijzigingsbeding. De werkgever voert verder aan dat er sprake is van een zwaarwichtig/zwaarwegend belang dat gelegen is in bedrijfseconomische omstandigheden. Volgens de werkgever liggen de kosten van het zogenaamde Customer Management (CM) in Nederland veel hoger dan de gemiddelde ‘benchmark’ in Europa. Ook vergeleken met de andere lokale callcenters is de werkgever een flink stuk duurder uit dan het gemiddelde. Dat was voor de directie in Nederland aanleiding aan te dringen op een kostenreductieprogramma. Om de lasten te drukken zijn vier scenario’s onderzocht, waaronder de mogelijkheid van het verzelfstandigen van CM. Uiteindelijk is gekozen voor het behoud van CM binnen de organisatie, maar tegen lagere kosten. Die kostenreductie dient bewerkstelligd te worden door het ‘neerwaarts bijstellen’ van de arbeidsvoorwaarden van de medewerkers CM, aldus de werkgever.

De rechter gaat niet in deze redenatie mee. Volgens de rechter is er sprake van een winstgevende organisatie en kan de werkgever de financiële noodzaak van de gewenste maatregelen onvoldoende onderbouwen. De enkele summiere gegevens die de werkgever in de procedure heeft gebracht zijn te mager om te concluderen dat er sprake is van een zwaarwichtig belang.

Over de rol van de ondernemingsraad merkt de rechter nog het volgende op:

Rechtspraak

‘Algemeen wordt aangenomen dat instemming van de ondernemingsraad met of een positief advies zijnerzijds over een wijziging gewicht in de schaal legt wanneer de zwaarte van het aan werkgeverszijde met de wijziging gemoeide belang gewogen moet worden.

De instemming van de ondernemingsraad met een wijziging op grond van artikel 7:613 BW maakt derhalve het belang niet zwaarwegend/zwaarwichtig, maar kan als effect hebben dat sneller mag worden aangenomen dat het werknemersbelang naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid heeft te wijken, nu de ondernemingsraad geacht wordt dat belang in het proces voorafgaand aan de definitieve besluitvorming te hebben bewaakt en behartigd.

Omdat het zwaarwegende/zwaarwichtige belang door de werkgever niet is aangetoond, komt men als gezegd aan een belangenafweging niet toe en dus evenmin aan het gewicht dat daarbij aan de instemming van de ondernemingsraad moet worden toegekend.

Ten overvloede merkt de kantonrechter dienaangaande nog het volgende op.

In het onderhavige geval heeft de ondernemingsraad zich vooraf niet verzekerd van steun van de eigen achterban noch een vertrouwensvotum over het resultaat achteraf gevraagd. Onduidelijk is gebleven of dit de enig mogelijke uitkomst was in het onderhandelingsproces dan wel of er een alternatief denkbaar was zonder nieuwe/extra arbeidsvoorwaardelijke offers. Het is daarom niet zonder meer een gegeven dat de instemming van de ondernemingsraad bij de belangenafweging een doorslaggevende factor zou zijn geweest.’

Bron: Rechtbank Maastricht 28 maart 2012, JAR 2012/120

Tip!

Bestel het boekje “Arbeidsvoorwaarden (eenzijdig) wijzigen”. In dit zeer praktische boekje wordt stap voor stap uitgelegd hoe je als werkgever of HR-professional bepaalde arbeidsvoorwaarden (eenzijdig) kunt wijzigen. Voor meer informatie of direct bestellen klik hier.